۱۰ نکته طب سنتی درباره اضافه وزن و راهکارهای درمانی
چاقی (اضافه وزن) چیست؟
چاقی یا اضافه وزن زمانی رخ میدهد که میزان کالری دریافتی بدن بیشتر از کالری مصرفی باشد. این مسئله نتیجهی عدم تعادل بین ورودی و خروجی انرژی است و به مرور زمان سبب افزایش چربیهای بدن میشود. چاقی یکی از معضلات سلامتی جوامع امروزی است و به دلیل کمتحرکی و رژیمهای غذایی نامناسب، شیوع آن رو به افزایش است.
سنجش اضافه وزن با BMI (شاخص توده بدنی)
برای تشخیص چاقی از شاخص BMI (Body Mass Index)، یا نمایهی توده بدن استفاده میشود. فرمول محاسبه BMI به این صورت است:
BMI = وزن (کیلوگرم) ÷ (قد به متر)²
مثلاً اگر فردی قدش ۱.۸ متر و وزنش ۸۰ کیلوگرم باشد، محاسبات به فرم زیر است:
BMI = ۸۰ ÷ (۱.۸×۱.۸) = ۲۴.۷
- ۲۰ تا ۲۵ : محدوده نرمال
- عدد بیشتر از ۲۵: اضافه وزن و چاقی
- عدد کمتر از ۲۰: کمبود وزن
عوارض اضافه وزن
چاقی میتواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود، از جمله:
- گرفتگی عروق و سکته قلبی و مغزی
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- کبد چرب
- کاهش تحرک و مشکلات مفصلی
درمان چاقی (به روش علمی و سنتی)
راهکارهای علمی:
- کنترل پرخوری با رژیمهای مناسب
- استفاده از داروهای کاهنده اشتها با نظر پزشک
- طب سوزنی گوش برای کاهش اشتها
- خوب جویدن غذا و تنظیم خواب و وعدههای غذایی
- مدیریت استرس و پرهیز از خوردن عصبی
- فعالیت بدنی منظم با تعریق
- کم کردن حجم غذا و افزایش مصرف مواد غذایی کمکالری (مانند سبزیجات)
- درمان بیماریهای زمینهای مانند دیابت و کمکاری تیروئید
راهکارهای طب سنتی برای مقابله با اضافه وزن:
در طب سنتی، چاقی و لاغری تابع “تری” یا “خشکی” بدن در کنار مزاجهاست. افراد بلغمی معمولاً مستعد چاقی هستند (بدن سرد و تر) و افراد دموی وضعیت عضلانی دارند.
- کاهش دریافت کالری و توجه به طبع غذاها (پرهیز از غذاهای سرد و تر مثل کاهو)
- حذف یا کاهش مصرف ناهار، خوردن غذای کمتر در وعدهها
- مصرف داروهای ادرارآور و مسهل گیاهی
- خواب کمتر و فعالیت بیشتر
- خوابیدن در بستر سفت و استفاده از سونا یا قرار گرفتن زیر آفتاب
- مواد غذایی با حجم زیاد اما کم کالری (مثل هویج)
- مصرف گیاهان گرم و خشک: زیره، زنیان، رازیانه و…
- مصرف داروهای کمونی۱ و ۲ که بر پایه گیاهان گرم و خشک ساخته شده و مدر هستند.
- -داروی فصال که علاوه بر دارا بودن خاصیت تجمیع سبوس ها و دانه های کاهنده اشتها، روان کننده شکم نیز می باشند.
- بادکش کردن شکم و تیروئید جهت کاهش بلغم و افزایش متابولسیم
جدول مقایسه راهکارهای کاهش وزن علمی و سنتی
راهکار | توضیح مختصر | کاربرد طبق طب سنتی | کاربرد طبق پزشکی نوین |
---|---|---|---|
رژیم غذایی مناسب | کاهش کالری، پرهیز از پرخوری، سبزیهای زیاد | بله | بله |
افزایش تحرک | ورزش همراه تعریق و کم کردن بیتحرکی | بله | بله |
داروهای گیاهی طبی | زیره، رازیانه، زنیان، داروی فصال و داروهای مدر | بله | محدود |
بادکش | رفع بلغم شکمی و افزایش سوختوساز | بله | خیر |
مشاوره پزشکی | بررسی بیماریهای زمینهای مانند تیروئید و دیابت | بله | بله |
کنترل استرس | مدیریت استرس و خواب مناسب | بله | بله |
حذف ناهار | تغییر وعده، چند لقمه مانده به سیری غذار را رها کنید | بله | محدود |
سوالات متداول درباره اضافه وزن و روشهای کاهش وزن
۱. شاخص BMI چیست و چگونه محاسبه میشود؟
BMI یا نمایه توده بدنی، نسبت وزن (کیلوگرم) به مجذور قد (متر) است که برای سنجش وضعیت وزن استفاده میشود.
۲. بهترین راه کاهش وزن طبق طب سنتی چیست؟
کاهش غذاهای حجم بالا و طبع سرد و تر، افزایش فعالیت بدنی، استفاده از گیاهان گرم و خشک و بادکش معده.
۳. عوارض چاقی برای بدن چیست؟
افزایش ریسک بروز دیابت، فشار خون، سکته، مشکلات قلبی و مفصلی.
۴. آیا مصرف داروهای گیاهی برای لاغری ایمن است؟
تا حدی، اما باید تحت نظر پزشک یا کارشناس طب سنتی مصرف شود تا عارضهای به وجود نیاید.
۵. آیا کاهش وعدههای غذایی به کاهش وزن کمک میکند؟
بله، به شرطی که دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن تأمین شود و چربیسوزی منطقی صورت گیرد.