15 خاصیت شگفت‌انگیز عسل در طب سنتی که باید بدانید!
خواص شگفت‌انگیز عسل در طب سنتی: گنجینه‌ای از شفا
آیا با خواص عسل در طب سنتی آشنایی دارید؟ عسل، این ماده طلایی و شیرین که از دیرباز در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف جایگاه ویژه‌ای داشته، نه تنها یک ماده غذایی ارزشمند است، بلکه در طب سنتی به عنوان یک داروی شفابخش نیز شناخته می‌شود. در این مقاله جامع، به بررسی عمیق خواص عسل در طب سنتی، انواع آن، روش‌های استفاده و نکات مهمی که باید بدانید، می‌پردازیم.
انواع عسل از دیدگاه کیفیت و منشا
برای شناخت بهتر خواص عسل در طب سنتی، ابتدا باید با انواع مختلف عسل آشنا شویم. به طور کلی، عسل را می‌توان از نظر کیفیت و منشا به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- عسل طبیعی (اصل): این نوع عسل مستقیماً توسط زنبورها از شهد گل‌ها و گیاهان جمع‌آوری می‌شود و هیچ‌گونه دخالت یا تغذیه‌ی مصنوعی در آن صورت نمی‌گیرد. بهترین نوع عسل برای بهره‌مندی از خواص عسل در طب سنتی همین نوع است.
- عسل تغذیه‌ای: در این حالت، زنبورها علاوه بر شهد گل‌ها، با محلول‌های قندی یا شربت‌ها نیز تغذیه می‌شوند. کیفیت و خواص این نوع عسل به مراتب کمتر از عسل طبیعی است.
- عسل تقلبی: متأسفانه، این نوع عسل بدون دخالت زنبور و با پختن قندها و افزودنی‌های دیگر تولید می‌شود و فاقد خواص عسل در طب سنتی است.
مواردی که در ادامه ذکر می‌شوند، عمدتاً در مورد عسل طبیعی و اصل صادق هستند.
مشخصات عسل طبیعی با کیفیت
شناخت عسل طبیعی برای بهره‌مندی کامل از خواص عسل در طب سنتی ضروری است. برخی از ویژگی‌های عسل طبیعی با کیفیت عبارتند از:
- ظاهر: بهترین عسل طبیعی معمولاً سرخرنگ، شفاف، معطر و خوش‌طعم است. عسل زرد نباتی رنگ نیز خواص خوبی دارد.
- قوام: عسل طبیعی هنگام برداشتن با انگشت، تار می‌بندد.
- زمان برداشت: بهترین فصل برای برداشت عسل، بهار است. عسل برداشت زمستان معمولاً کیفیت پایین‌تری دارد. عسل‌های سبز، سیاه، کهنه و… نیز کیفیت مناسبی ندارند.
- طبیعت: در طب سنتی، عسل دارای طبع گرم و خشک است.
عسل در طب سنتی
دسته‌بندی عسل از نظر شکل ظاهری
علاوه بر دسته‌بندی بر اساس منشا، می‌توان عسل را از نظر شکل ظاهری نیز به چند دسته تقسیم کرد که هر کدام می‌توانند در بهره‌مندی از خواص عسل در طب سنتی مؤثر باشند:
- عسل با موم: این نوع عسل به همراه موم طبیعی کندو عرضه می‌شود. موم عسل برای دستگاه گوارش مفید است.
- عسل صاف شده: در این روش، عسل با استفاده از دستگاه استراکتور یا با قرار دادن در آبکش در فضای گرم، از موم جدا و صاف می‌شود.
- عسل مصفا (مطبوخ): برای تهیه این نوع عسل، مقداری آب به شهد عسل اضافه کرده و آنقدر می‌جوشانند تا آب اضافی تبخیر شود. در حین جوشاندن، کف روی آن را نیز می‌گیرند.
نکته مهم در مورد جوشاندن عسل: جوشاندن عسل و گرفتن کف آن، دواییت (خواص درمانی) عسل را کاهش می‌دهد و بیشتر خاصیت غذایی آن باقی می‌ماند. برخلاف تصور برخی افراد، این کار باعث سمی شدن عسل نمی‌شود.
به طور کلی، عسل خام دارای گرمی و جلای بیشتری است و به دواییت نزدیک‌تر است، در حالی که عسل مطبوخ حدت و جلای کمتری دارد و به غذاییت نزدیک‌تر است. برخی حکما معتقدند عسل خام “زنده” و عسل مطبوخ “مرده” است، زیرا پس از حرارت دیدن، دواییت خود را از دست می‌دهد.
تفاوت رس بستن عسل با شکرک زدن
یکی از مواردی که در مورد عسل طبیعی ممکن است مشاهده کنید، کدر شدن یا رس بستن آن خصوصاً در هوای سرد است. این پدیده با شکرک زدن عسل تقلبی تفاوت دارد و نشانه‌ای از طبیعی بودن عسل است.
- رس بستن عسل: رس بستن از ته ظرف شروع شده و به تدریج بالا می‌آید. رس عسل حالتی مانند روغن حیوانی دارد و وقتی در دهان قرار می‌گیرد، به سرعت در دمای بدن ذوب می‌شود.
- شکرک زدن عسل تقلبی: شکرک عسل تقلبی مانند آب نبات سفت است و به راحتی در دهان ذوب نمی‌شود.
نکته: برای باز کردن رس عسل، معمولاً از حرارت غیر مستقیم مانند قرار دادن ظرف عسل در معرض بخار آب استفاده می‌شود تا خواص عسل در طب سنتی (دواییت) آن حفظ شود و اصطلاحاً عسل نمیرد.
15 خاصیت شگفت‌انگیز عسل در طب سنتی
همانطور که در قرآن کریم ذکر شده، عسل برای انسان‌ها شفا است. در طب سنتی نیز خواص عسل در طب سنتی بی‌شمار است. در اینجا به 15 مورد از مهمترین این خواص اشاره می‌کنیم:
- تقویت عمومی بدن و افزایش انرژی: عسل منبع خوبی از قندهای طبیعی و ویتامین‌ها است که به افزایش انرژی و تقویت قوای عمومی بدن کمک می‌کند.
- تقویت سیستم ایمنی: خواص عسل در طب سنتی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و مقاومت در برابر بیماری‌ها شناخته شده است.
- خواص ضد میکروبی و ضد التهابی: عسل دارای خواص ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد قارچی است و به بهبود زخم‌ها و عفونت‌ها کمک می‌کند.
- بهبود مشکلات گوارشی: عسل به هضم غذا کمک کرده، بادها را دفع می‌کند و برای تقویت معده و روده مفید است. ترکیب عسل با مصطکی برای این منظور توصیه می‌شود.
- پاکسازی ریه و مجاری تنفسی: ترکیب عسل با کندر برای پاکسازی سینه و ریه، رفع سرفه و مشکلات تنفسی مفید است.
- کمک به سلامت کبد و طحال: خواص عسل در طب سنتی برای بهبود مشکلات کبد، طحال و یرقان ذکر شده است.
- سنگ شکن و مدر: عسل می‌تواند به دفع سنگ کلیه و مثانه کمک کرده و خاصیت ادرارآور دارد. ترکیب آن با آب باران برای این منظور توصیه می‌شود.
- رفع سوزش ادرار و مشکلات ادراری: عسل به تسکین سوزش ادرار و رفع مشکلات مربوط به مثانه کمک می‌کند.
- تسکین عطش و دلپیچه: خوردن عسل با آب برای رفع عطش و دلپیچه مفید است.
- درمان مشکلات دهان و حلق: غرغره با عسل برای ورم لوزه‌ها و زخم‌های دهان، کام و حلقوم مفید است. همچنین، مضمضه با عسل و سرکه برای استحکام لثه، رویاندن گوشت لثه، تقویت و سفید کردن دندان‌ها توصیه می‌شود.
- تقویت بینایی و سلامت چشم: کشیدن عسل به تنهایی یا با آب پیاز برای تقویت بینایی، رفع خارش و اشک چشم مفید است.
- بهبود مشکلات گوش و شنوایی: چکاندن عسل در گوش به تنهایی یا با انزروت (یا سفیده تخم مرغ یا شیر بز) برای رفع بادها، رطوبت، دردهای سرد و سنگینی شنوایی مفید است.
- درمان سرفه: خوردن عسل یا استفاده از آن به صورت انگشت‌پیچ با روغن گل سرخ برای رفع سرفه مؤثر است.
- بهبود زخم‌ها و مشکلات پوستی: ضماد عسل برای تمیز کردن زخم‌ها، بردن گوشت زاید، رفع آثار ضربه و کبودی، و درمان مشکلات پوستی مانند برص و بهق مفید است. همچنین، طلای عسل با روغن گل سرخ برای زخم‌های تر و سایر زخم‌های ناشی از بلغم توصیه می‌شود.
- تقویت قوای جنسی: ضماد عسل پس از حمام بر آلت آقایان و شیاف واژنی با عسل برای رفع مشکلات زنانگی و تقویت قوای جنسی مفید است.
همچنین، ضماد عسل به موها برای رفع شپش، ضماد آن با آب زیره برای گزیدگی سگ هار و غلیظ آن با روغن گل سرخ برای محل گزیدن حشرات و گزندگان مؤثر است.
قی کردن با عسل برای سم زدایی و کمک به افرادی که مواد مخدر مصرف کرده‌اند (مانند تریاک) نیز در طب سنتی ذکر شده است.
نکته جالبی که در طب سنتی آمده، این است که اگر زن ناشتا عسل بیاشامد و دچار دلپیچه شود، ممکن است نشانه بارداری باشد.
موارد منع مصرف و مصلحات عسل
با وجود خواص عسل در طب سنتی، زیاده‌روی در مصرف آن برای گرم مزاجان مضر است. مصلحات عسل برای این افراد عبارتند از: آب انار ترش، اترج، آبلیمو، میوه‌های ترش و رب آنها، سرکه و گشنیز.
بدل عسل در مواردی که دسترسی به آن نیست، می‌تواند شیره انگور یا شیره خرما باشد.
استفاده از عسل در تهیه معجون‌ها
در طب سنتی، از عسل برای سرشتن ادویه و تهیه معجون‌های دارویی استفاده می‌شود. این کار به سرعت ترکیب شدن مواد، حفظ آنها از متلاشی شدن و فساد کمک می‌کند. همچنین، شیرینی عسل باعث می‌شود بدن انسان بهتر دارو را قبول کند و مهمتر از آن، عسل به رساننده اثر ادویه در بدن عمل می‌کند و خواص عسل در طب سنتی را در کنار خواص دیگر ترکیبات تقویت می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی عمیق خواص عسل در طب سنتی پرداختیم. از انواع مختلف عسل تا فواید بی‌نظیر آن برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات جسمی، عسل یک هدیه الهی با پتانسیل درمانی فوق‌العاده است. با شناخت دقیق خواص عسل در طب سنتی و استفاده صحیح از آن، میتوانید گامی مهم در جهت حفظ و بهبود سلامتی خود بردارید. همواره توصیه می‌شود قبل از استفاده درمانی از عسل، با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید.برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خواص عسل در طب سنتی، میتوانید به منابع معتبر طب سنتی مراجعه کنید. برای خرید عسل طبیعی ُ میتوانید آن را از فروشگاه باغ خدا تهیه نمایید.
